អ្នកតំណាងនៃសាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទនៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ត្រូវបានគេសួរជាញឹកញាប់ថា តើសាសនាចក្រ កំពុងតែមាន « ឥទ្ធិពល » ខ្លាំងឡើងតាមពេលវេលាឬ ។
បើពាក្យ « ឥទ្ធិពល » មានន័យថា ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ត្រូវបានគេមើលឃើញកាន់តែច្រើនឡើងថាជា ការបរិច្ចាគមួយ ជាផ្នែកមួយសំខាន់ និងសមរម្យក្នុងសង្គម— ជាពិសេសក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាកន្លែងដែលឥឡូវមាន សមាជិកប្រហែលជាប្រាំមួយលាននាក់ — នោះចម្លើយគឺប្រាកដជាថា « ពិតមែនហើយ » ។ សាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទនៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ បានបង្កើតឡើងនៅរដ្ឋនូវ យ៉ោក ក្នុងឆ្នាំ 1830 ដែលមានសមាជិកប្រាំមួយនាក់ ដែលសព្វថ្ងៃនេះ ជាព្រះវិហារដ៏ធំបំផុតទីបួន នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈការប៉ាន់ស្មានជាឯករាជ្យ ។
វាគឺជារឿងធម្មតា ដែលសមាជិកសាសនាចក្រ មាននៅក្នុងសង្គមគ្រប់កម្រិតដូចជា — អាជីវកម្ម និងកសិកម្ម ការអប់រំ និងវិទ្យាសាស្ត្រ ក្នុងភាគីនយោបាយ និងរដ្ឋាភិបាល ក្នុងឧស្សាហកម្មកំសាន្ដ និងប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាន ។ តាមពិត មនុស្សចូលចិត្តស្គាល់នឹងពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយម្នាក់ៗ ដើម្បីធ្វើជាមិត្ត អ្នកជិតខាង និងអ្នករួមការងារ ជាងពួកគេមានជាមួយនឹងអង្គការសាសនាចក្រ ឬការបង្រៀនរបស់សាសនាចក្រ ។ រឿងនេះក៏មាននៅក្នុងជាតិសាសន៍ដទៃទៀតជាច្រើននៅក្រៅសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ ។
បើវាពិពណ៌នាថា « ឥទ្ធិពល » មានន័យថា សាសនាចក្របាត់បង់នូវភាពសម្គាល់នៃជំនឿ ដែលជាចំណុចសំខាន់នៃសារលិខិត នោះចម្លើយនឹងផ្សេងគ្នា ។ ខណៈដែលគោរពដល់ទស្សនៈខុសគ្នារបស់មនុស្សដទៃទៀតអំពីជំនឿ នោះអ្នកដឹកនាំសាសនាចក្រ ចង់ប្រាប់ឲ្យច្បាស់អំពីជំនឿ ដែលជួយកំណត់ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ។
នៅខាងក្រោមនេះ គឺជាភាពខុសគ្នាសំខាន់មួយចំនួនទៀតនៅក្នុងជំនឿ និងការអនុវត្ត រវាងសាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទនៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ និងព្រះវិហារគ្រីស្ទានដទៃទៀត ។
ការស្តារឡើងវិញ
ដោយសារពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ជឿថាសិទ្ធិអំណាចជាសាវកព្រះ ត្រូវបានបាត់បង់ពីផែនដី បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ពួកសាវកពីបុរាណ នោះ ការស្ដារឡើងវិញនៃសិទ្ធិអំណាចនោះ គឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ។ សមាជិកនៃសាសនាចក្រនៃ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ នៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ជឿថា ការស្ដារឡើងវិញចាប់ផ្ដើមនៅក្នុងដើមសតវត្សរ៍ 1800 ជាមួយនឹងវិវរណៈជាច្រើនដល់យុវជនយ៉ូសែប ស្ម៊ីធ ។
ព្រះបីអង្គ
នៅក្នុងចំណោមភាពផ្សេងៗគ្នាសំខាន់បំផុតជាមួយនឹងព្រះវិហារពួកគ្រីស្ទានដទៃទៀត គឺអំពីលក្ខណៈរបស់ព្រះ និង ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ និងព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ។ ទាំងបីអង្គរួមគ្នា បង្កើតបានជាការហៅរួមមួយថាជា ព្រះបីអង្គដ៏បរិសុទ្ធនៅក្នុងព្រះវិហារជាច្រើន ហើយពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយហៅថាជាក្រុមព្រះ ។
ព្យាការីសម័យបច្ចុប្បន្ន ការបន្ដវិវរណៈ និងបទគម្ពីរថ្មីៗ
ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ជឿថា ព្រះនៅតែមានបន្ទូលមកកាន់មនុស្ស ថាទ្រង់បានហៅពួកសាវកថ្មី និងពួកព្យាការី ហើយថាវិវរណៈមាននៅសព្វថ្ងៃដូចជាជំនាន់បុរាណផងដែរ ។ បន្ថែមពីនោះ វិវរណៈទាំងនោះជាច្រើន បានដាក់បញ្ចូលគ្នាជាផ្លូវការជាបទគម្ពីរថ្មី ។ ទាំងនេះ រួមមានព្រះគម្ពីរមរមន ៖ សក្ខីបទមួយទៀតអំពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ;គោលលទ្ធិ និងសេចក្ដីសញ្ញា, ជាការប្រមូលផ្ដុំនៃវិវរណៈទាំងឡាយទៅកាន់យ៉ូសែប ស្ម៊ីធ និងប្រធានសាសនាចក្របន្ដបន្ទាប់មកនៃសាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទនៃពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ និង មុក្ដាដ៏មានតម្លៃមហិមា ដែលរួមមាននូវការសរសេររបស់ម៉ូសេ និងអ័ប្រាហាំ ក៏ដូចជាការសរសេរសម័យទំនើបរបស់យ៉ូសែប ស្ម៊ីធផងដែរ ។
ផែនការនៃសេចក្តីសង្រ្គោះ
ទេវវិទ្យារបស់ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ ឱបក្រសោបនូវអ្វីដែលពួកមរមនហៅថាជា « ផែនការនៃសេចក្ដីសង្គ្រោះ » ។ ប្រធានបទ ស្ដីអំពីស្ថានភាពមុនជីវិតនៃមនុស្សលោកទាំងអស់ មូលហេតុទាំងឡាយដែលព្រះបានបង្កបង្កើតពិភពលោក ធម្មជាតិ និងគោលបំណងនៃជីវិតរបស់យើងនៅទីនេះ និងអ្វីនាពេលអនាគត ដែលកំពុងរង់ចាំយើងនៅជីវិតក្រោយ ។
ព្រះវិហារបរិសុទ្ធ និងគោលបំណងរបស់ពួកគេ
គោលបំណងចម្បងនៃកិច្ចការ ព្រះវិហារបរិសុទ្ធ គឺ « ផ្សារភ្ជាប់ » ឬការបង្រួបបង្រួមក្រុមគ្រួសារជាមួយគ្នា ដោយរំពឹងទុកថា ទំនាក់ទំនងទាំងនោះ បន្តមានហួសពីសេចក្ដីស្លាប់ ។ ពិធីនៃព្រះវិហារបរិសុទ្ធដូចគ្នា អាចធ្វើសម្រាប់អ្នកទាំងឡាយដែលបានស្លាប់ ។ ការអនុវត្តន៍ក្នុងព្រះវិហារបរិសុទ្ធ ពុំមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនឹងព្រះវិហារគ្រីស្ទានដទៃទៀតទេ ។
កម្មវិធីអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា
នេះគឺជាភាពខុសគ្នាមួយ ក្នុងការអនុវត្តន៍ក្រៅពីជំនឿខាងគោលលទ្ធិ ពីព្រោះព្រះវិហារគ្រីស្ទានជាច្រើន បានបញ្ជូនអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាចេញទៅផ្សាយដំណឹងល្អ ។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្មវិធីផ្សព្វផ្សាយសាសនារបស់សាសនាចក្រ គឺមានភាពខុសប្លែក និងអាចស្គាល់បាននូវចំនួនពិត និងការបរិច្ចាគរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា សម្រាប់រយៈពេល និងភាពផ្សេងៗនៃការបម្រើរបស់ពួកគេ និងរូបរាងខាងក្រៅ និងការផ្សាយរបស់ពួកគេអំពីដំណឹងល្អដែលបានស្ដារឡើងវិញ ។
ការបម្រើដោយឥតមានប្រាក់កម្រៃ
សាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ គ្មានការបង់ថ្លៃបព្វជិតនៅកម្រិតជាក្រុមជំនុំទេ ។ ទោះជានៅកម្រិតខ្ពស់បំផុតនៃសាសនាចក្រក្ដី ក៏អ្នកដឹកនាំដែលត្រូវបានហៅជាសាវកពេញម៉ោង បានលះបង់វិជ្ជាជីវៈដែលទទួលបានចំណូលរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីបម្រើក្នុងការហៅបម្រើពេញមួយជីវិត ក្នុងនាមជា « សាក្សីពិសេសរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ » និងដើម្បីមើលខុសត្រូវលើសាសនាចក្រទូទាំងពិភពលោក ។
តំណមពីគ្រឿងស្រវឹងក្នុងចំណោមសាសនាជាច្រើន ពុំប្លែកចំពោះពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយទេ ។ ទោះជាយ៉ាងណា នៅក្នុងចំណោមពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយ តំណមពីគ្រឿងស្រវឹង គឺត្រូវបានរំពឹងទុកថាតំណមទាំងស្រុង ក៏ដូចជា ត្រណមពីថ្នាំជក់ តែ និងកាហ្វេផងដែរ ។